伯豪生物
TCGA and GEO 转录组数据挖掘超级干货
发布时间:2020-09-29 浏览次数:4570
伯豪生物邓老师给大家介绍一下对转录组TCGA & GEO的数据进行分析,包括差异分析、富集分析、单基因展示以及其它个性化做图。

信息时代就是好,没有自己的数据咱可以从免费的数据库找数据呀!目前 TCGA 和 GEO 数据库简直就是专为科研人员准备的免费的宝库。前面一直讲的空间转录组,今天来穿插着讲一节 TCGA & GEO 数据分析换换口味吧。

今天主要给大家介绍一下对转录组 TCGA & GEO 的数据进行分析,包括差异分析、富集分析、单基因展示以及其它个性化做图。除了想利用公共数据库挖掘转录组数据的发文章的同学之外,这篇教程其实特别适合自己做了少量转录组样本又不想做后期验证,想直接用公共数据库的数据来验证自己数据结果的朋友。

目前各种 TCGA & GEO  数据下载的教程太多了,所以今天直接省略这部分部分,直接从后面的分析开始。废话不多说,直接上干货!

一、准备文件

基因表达矩阵文件,可以是 TCGA 下载的转录组数据,也可以是 GEO 下载的转录组数据,格式如下(行是基因,列是样本):

1

样本分组文件,格式如下(type 是分组):

2

二、差异分析

一般 TCGA 或 GEO 上大量样本数据的差异分析 limma 用的比较多,所以这里也使用 limma 包来分析差异基因,注意需要先安装 limma R 包。

安装 limma 包:

if (!requireNamespace("BiocManager", quietly = TRUE))

    install.packages("BiocManager")

BiocManager::install("limma")

分析差异:

## 读取基因表达件,取 log2

geneexp = read.table("gene_exp_BRCA.txt",header=T,row.names=1,sep="\t")

geneexp = log2(geneexp+1)

## 读取分组文件

group_file = read.table("sample_group_BRCA.txt",header=T,row.names=1,sep="\t",as.is =TRUE)

rownames(group_file) = gsub('-','.',rownames(group_file))

geneexp = geneexp[,rownames(group_file)]

### 差异分组设置

samps<-factor(group_file$type)

design <- model.matrix(~0+samps) ;

colnames(design) <- levels(samps)

### 模型拟合

fit <- lmFit(geneexp, design)

cont.matrix<-makeContrasts(Basal-Normal,levels=design)

fit2 <- contrasts.fit(fit, cont.matrix)

fit2 <- eBayes(fit2)

final<-topTable(fit2, coef=1, number=dim(geneexp)[1], adjust.method="BH")

> head(final)

           logFC  AveExpr         t       P.Value     adj.P.Val        B

SDPR   -4.358861 2.679133 -46.10828 8.888505e-122 4.738017e-117 267.4862

TPX2    4.030685 3.807811  45.39822 2.571983e-120 6.854979e-116 264.1584

UBE2C   4.089727 3.270516  43.72542 8.428935e-117 1.497681e-112 256.1483

CDC20   3.971916 3.450304  42.85468 6.270780e-115 8.356598e-111 251.8811

FIGF   -3.220704 1.583802 -40.93757 1.053838e-110 1.123497e-106 242.2399

FAXDC2 -2.179867 1.637909 -39.05494 2.084335e-106 1.851758e-102 232.4283

三、绘制差异基因散点图和火山图

这一步需要用到 ggplot2 绘图,没有安装的话需要先安装 ggplot2 包。

# 绘制差异基因散点图和火山图

library(ggplot2)

g1 = "Normal"

g2 = "Basal"

g1_exp = geneexp[rownames(final),rownames(group_file)[which(group_file$type==g1)]]

g2_exp = geneexp[rownames(final),rownames(group_file)[which(group_file$type==g2)]]

g1_mean = apply(g1_exp,1,mean)

g2_mean = apply(g2_exp,1,mean)

type=rep('No',length(g1_mean))

type[which(final$logFC> 1 & final$adj.P.Val <0.05)] = "Up"

type[which(final$logFC < -1 & final$adj.P.Val < 0.05)] = "Down"

datam = data.frame(g1_mean,g2_mean,logFC=final$logFC,FDR=final$adj.P.Val,type,stringsAsFactors=FALSE)

## 散点图

ggplot(datam,aes(g1_mean,g2_mean,colour=type))+

geom_point(stat="identity",size=1)+theme(legend.title=element_blank())+scale_color_manual(values =c("Down"='blue',"No"='grey',"Up"='orange'))+

    labs(x=paste(g1,'Log2(FPKM+1)'),y=paste(g2,'Log2(FPKM+1)'),title=paste(g2,'VS',g1,sep=""))+

    coord_cartesian(ylim=c(0,10),xlim=c(0,10))+geom_segment(aes(x = 0, y = 0, xend = 10, yend = 10),size=1,colour="#999999",linetype="dotted")+theme(plot.title = element_text(hjust = 0.5),title=element_text(face="bold",size=15,colour="black"),axis.title=element_text(face="bold",size=13,colour="black"),axis.text.x=element_text(face="bold",size=12,colour="black"),axis.text.y=element_text(face="bold",size=12,colour="black"),legend.text=element_text(face="bold",size=13,colour="black"))

散点图结果如下:

3

## 绘制火山图

ggplot(datam,aes(logFC,-log10(FDR),colour=type))+

            geom_point(stat="identity",size=1.2)+theme(legend.title=element_blank())+scale_color_manual(values =c("Down"='blue',"No"='grey',"Up"='orange'))+

            labs(x="Log2 (FC)",y="-Lg10 (FDR)",title=paste(g2,'VS',g1,sep=""))+coord_cartesian(xlim=c(-5,5))+

            geom_hline(aes(yintercept=1.3),colour="white",size=1.1)+

            geom_vline(aes(xintercept =-1),colour="white",size=1.1)+geom_vline(aes(xintercept =1),colour="white",size=1.1)+

            theme(axis.title.y = element_text(vjust=-0.1),axis.title.x = element_text(vjust=-0.6),title = element_text(vjust=0.8))+theme(plot.title = element_text(hjust = 0.5),title=element_text(face="bold",size=15,colour="black"),axis.title=element_text(face="bold",size=13,colour="black"),axis.text.x=element_text(face="bold",size=10,colour="black"),axis.text.y=element_text(face="bold",size=10,colour="black"),legend.text=element_text(face="bold",size=12,colour="black"))

火山图结果如下:  

4     

四、差异基因富集分析

这里我们介绍一下怎么用  clusterProfiler R 包来做差异基因富集分析。需要先安装好 clusterProfiler,org.Hs.eg.db 两个 R 包。

if (!requireNamespace("BiocManager", quietly = TRUE))

    install.packages("BiocManager")

BiocManager::install("clusterProfiler")

BiocManager::install("org.Hs.eg.db")

GO 富集分析

library(clusterProfiler)

library(org.Hs.eg.db)

### 提取差异基因 list

diffgenes <- final[(final[,"adj.P.Val"]<0.05 & abs(final[,"logFC"])>=1),]

genelist <- diffgenes[,"logFC"]

names(genelist) = rownames(diffgenes)

##id 转换,将 SYMBOL 转换成 ENTREZID

gene = bitr(rownames(diffgenes), fromType = "SYMBOL", toType = "ENTREZID", OrgDb = "org.Hs.eg.db")

#####################GO 富集

ego <- enrichGO(

    gene  = gene$ENTREZID,

    keyType = "ENTREZID", 

    OrgDb   = "org.Hs.eg.db",

    ont     = "ALL",

    pAdjustMethod = "BH",

    pvalueCutoff  = 0.05,

    qvalueCutoff  = 0.05,

    readable      = TRUE)

# 再用 setReadable 函数将基因 ID 映射到基因 Symbol

ego2 <- setReadable(ego, OrgDb = "org.Hs.eg.db", 'ENTREZID')

绘制柱状图:

barplot(ego2,showCategory = 20)

5

绘制气泡图:

dotplot(ego2, showCategory = 20)

6

绘制网络图 1:

cnetplot(ego2, showCategory = 3,foldChange=genelist, circular = TRUE, colorEdge = TRUE)

7

绘制网络图 2:

emapplot(ego2, foldChange=genelist, showCategory = 20)

8

KEGG 富集分析

注意这一步需要连接网络,因为 clusterProfiler 是在线抓取新的 pathway 数据库的。当然也有用 kegg.db R 包直接内置数据库的情况,这里不做介绍。

######################KEGG 富集

kegg <- enrichKEGG(

    gene = gene$ENTREZID,

    keyType   = "kegg",

    organism  = 'hsa',

    pvalueCutoff  = 1,

    pAdjustMethod  = "BH",

    qvalueCutoff  = 1,

    use_internal_data = FALSE)

kegg2 <- setReadable(kegg, OrgDb = "org.Hs.eg.db", 'ENTREZID')

绘制柱状图:

barplot(kegg2,showCategory = 20)

9

绘制气泡图:

dotplot(kegg2, showCategory = 20)

10

绘制网络图 1:

cnetplot(kegg2, showCategory = 10,foldChange=genelist, circular = TRUE, colorEdge = TRUE)

11

绘制网络图 2:

emapplot(kegg2, foldChange=genelist, showCategory = 20)

12


五、差异基因热图标记基因

当我们已经用自己的数据做过分析得到了差异基因,或者是已经有自己关注的基因,想用  TCGA & GEO 数据来验证自己的数据或结论的时候,用 TCGA & GEO 数据差异基因热图同时标记特定基因来展示结果就特别合适。

###### 差异基因热图标记关注基因

library("ComplexHeatmap")

library("circlize")

diff_exp = geneexp[rownames(diffgenes),]

# 进行 zscore 归一化

diff_exp_scaled = t(apply(diff_exp, 1, scale)) 

colnames(diff_exp_scaled) = colnames(diff_exp)

# 需要标记的基因

genes = c('CDC20','THRB','FAM13A','CCNA2','PRR15','CHI3L1','CLCA2','ABCA10','A2ML1','LCN2')

## 设置位置

gene_pos = which(rownames(diff_exp) %in% genes)

ha = rowAnnotation(foo = anno_mark(at = gene_pos, labels = genes))

m=round(max(abs(diff_exp_scaled)))

## 画热图

Heatmap(diff_exp_scaled, colorRamp2(c(-m,0,m),c("blue", "#EEEEEE", "red")),

right_annotation = ha,name = "Z-score",show_row_names =FALSE,show_column_names =FALSE)

绘图结果如下:

13

六、单个基因绘图

要在 TCGA & GEO 数据中验证自己的关注的基因的差异情况,除了前面说的差异基因热图标记特定基因之外,也可以对单个基因直接进行绘图。这里我们提供三种展示方式,选择自己喜欢的一种展示形式就行。

用箱线图展示:

## 单个基因箱线图

exp2 = data.frame(t(diff_exp))

exp2$type = group_file$type

ggplot(exp2, aes(x=type, y=CDC20,fill=type)) + 

    geom_boxplot()+geom_jitter(alpha = .3, width =0.2,size=1)+labs(title = "") + ylab("log2 (FPKM)")+ xlab("")+theme_bw()+

  theme(title=element_text(face="bold",size=16),axis.title=element_text(face="bold",size=15),axis.text.x=element_text(face="bold",angle=80,size=13,hjust=1),

  axis.text.y=element_text(face="bold",size=12),legend.text=element_text(face="bold",size=13),legend.title=element_text(face="bold",size=13))

结果如下:

   14

小提琴图展示:

### 单个基因小提琴图

ggplot(exp2, aes(x=type, y=CDC20,fill=type)) + 

    geom_violin(alpha=0.5) + geom_boxplot(alpha = .5,fill="white", width= .2)+labs(title = "") + ylab("log2 (FPKM)")+ xlab("")+theme_bw()+

  theme(title=element_text(face="bold",size=16),axis.title=element_text(face="bold",size=15),axis.text.x=element_text(face="bold",angle=80,size=13,hjust=1),

  axis.text.y=element_text(face="bold",size=12),legend.text=element_text(face="bold",size=13),legend.title=element_text(face="bold",size=13))

结果如下:

15

散点图展示:

### 单个基因散点图   

ggplot(exp2, aes(x=type, y=CDC20)) +

  geom_dotplot(binaxis='y', stackdir='center',binwidth = 0.1)+stat_summary(fun.y=median, geom="point", shape=18,size=3, color="red")+

  theme(axis.title=element_text(face="bold",size=15),axis.text.x=element_text(face="bold",angle=80,size=13,hjust=1),axis.text.y=element_text(face="bold",size=12))

结果如下:

16

这里只展示一个基因的情况,如果是有多个基因需要绘图的,把代码里的基因名替换一下就好了。

好啦,今天的分享就到次为止啦,下次再继续哦!

更多伯豪生物人工服务:

伯豪学院单细胞测序服务人工客服